Συνέντευξη στη Ράνια Παπαδοπούλου

Το όνομά του είναι Βαπτιστής, αλλά τον αποκαλούν Τίτο. Γεννήθηκε το 1928 στην Αθήνα. Είναι ποιητής, δοκιμιογράφος και μεταφραστής. Αν τον συναντήσετε, θα έχετε την ευκαιρία να γνωρίσετε έναν σπουδαίο ποιητή, που θα σας συνεπάρει με την ευγένεια της ψυχής του. Ο Τίτος Πατρίκιος μάς αποκαλύπτει την «περιπέτειά» του στον χώρο της ποίησης, που ξεκίνησε όταν ήταν παιδί.

-Τι σας άρεσε να διαβάζετε ως παιδί;

Όταν ήμουν πολύ μικρός με είχε συνεπάρει ο Ιούλιος Βερν και κυρίως τα βιβλία του «Ροβήρος ο κατακτητής», «Η Σφίγγα των πάγων» και «Η μυστηριώδης νήσος». Γρήγορα άρχισα να διαβάζω και ποιήματα. Είχα το μεγάλο προνόμιο να έχουμε βιβλία στο σπίτι μας. Ο πατέρας μου είχε μία μεγάλη παγκόσμια ανθολογία ποίησης. Ο πρώτος ποιητής που με είχε συνεπάρει ήταν ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης με τα πατριωτικά του ποιήματα, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μου άρεσε πολύ και το ποίημα «Ο παπαγάλος» του Ζαχαρία Παπαντωνίου, που είπα στη γιορτή του σχολείου όταν τελειώσαμε την γ’ δημοτικού. Από την άλλη μεριά, αδερφή του πατέρα μου ήταν η ποιήτρια Λιλή Πατρικίου-Ιακωβίδη, μαθήτρια του Κωστή Παλαμά και πολύ γνωστή ποιήτρια στα προπολεμικά χρόνια. Από εκείνη γνώρισα τον Παλαμά και τον Σικελιανό πολύ νέος. Όσο μεγάλωνα ανακάλυψα τον Καρυωτάκη, στα χρόνια της Κατοχής τον Καβάφη και σιγά σιγά άρχισα να γνωρίζω και τους άλλους ποιητές. Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα από πολύ μικρός ξεκίνησα να γράφω και τα πρώτα ποιήματα.

-Θυμάστε ποιο ήταν το πρώτο ποίημα που γράψατε ως παιδί;

Το πρώτο ποίημα που έγραψα ως παιδί ήταν σατιρικό. Ήταν το 1935. Ήμουν επτά χρονών. Με είχαν βάλει στις παιδικές εξοχές στη Βούλα, στο Ζηρίνειο Ίδρυμα που ήταν πολύ οργανωμένο, αλλά με αυστηρή πειθαρχία. Μας πήγαιναν για μπάνιο στη θάλασσα σε παράταξη και μας έβαζαν να τραγουδάμε τον ύμνο του Ζηρινείου «Τι όμορφα περνούμε και τι καλά που ζούμε μες στον Ζηρίνειο πόλο, παλάτι φωτοβόλο». Αυτή η μεγάλη πειθαρχία μάς καταπίεζε και έφτιαξα ένα σατιρικό ποίημα παραλλαγής-άρνησης του ύμνου «Τι άσχημα περνούμε και τι κακά που ζούμε μες στον Ζηρίνειο πόλο, παλάτι α-φωτοβόλο». Το πρώτο μου ποίημα δημοσιεύτηκε όταν ήμουν δεκαπέντε χρονών στο περιοδικό «Ξεκίνημα της νιότης» στο τεύχος του Ιουλίου 1943, που έβγαλε στην Κατοχή ο συνομήλικος φίλος μου Βάσος Μαθιόπουλος, που έγινε αργότερα γνωστός δημοσιογράφος και ιστορικός. Το ποίημα λέγεται «Αν βρεις».

Αν ψάξεις θα βρεις.
Τίποτα κρυμμένο δε μένει.
Κόψε σκληρά τους δεσμούς
που σφιχτά είναι δεμένοι. 

Κι αν βρεις; Μηδέν.
Με το χρόνο ρουτίνα θα γίνει.
Να χάσεις πρέπει αν θες
μια θύμηση παντοτινή να μείνει.

-Κύριε Πατρίκιε, πώς μπορεί ένα παιδί να γνωρίσει την ποίηση;

Υπάρχει ο δρόμος του τυχαίου και ο δρόμος της διδασκαλίας. Πολλές φορές αναρωτιόμαστε σε τι χρησιμεύει η ποίηση. Η ποίηση χρησιμεύει σε πολλά πράγματα: στην ουσιαστική εκμάθηση και χρήση της γλώσσας, στον τρόπο επικοινωνίας με τους άλλους. Η ποίηση μάς κάνει να ανακαλύπτουμε καινούριες πτυχές του κόσμου, ρίχνει φως στον εσωτερικό μας κόσμο. Ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. Όλα αυτά τα φέρνει η ποίηση με ουσιαστικό τρόπο.